کەش و هەوا چییە؟

کەش و هەوا دهێتە نیاسین وەک بارودوخێ سەقای یێ گشتی ل دەمەکێ درێژ دا. ئەڤە ژیک بارانان، پلێن گەرمیێ، بەفربارین، یان ژیک هەر بەرودوخەکێ دی یێ سەقایی ب خوەڤە بگریت، ئەم دشێن کەش هەوایێ دەڤەرەکێ د ماوێ 30 سالان دا پیناسە بکەین.

گەلەک جورێن دی یێن کەش و هەوایی یێن هەین ژ وان ژیک:
بارانبارین
شهـ
دەمژمیڕێن تیشکا روژێ
لەزاتیا بایی

سەقا چییە؟

سەقا دهێتە نیاسین وەک بارودوخێ بەرگێ هەوایی، کو پلێن گەرمیێ، پەستانا هەوایی، با، شهـ، باران بارین و داپوشینا عەوران.

جوداهی چییە دناڤبەرا کەش و هەوایی و سەقایی دا؟

جوداهییا سەرەکی دناڤبەرا کەش و هەوایی و سەقایی دا د پیڤەریێن وان یێن دەمی دایە. سەقا دهێتە پێشبینیکرن یان دانان بو چەند دەمژمێرەکا، روژەکا یان حەفتیەکا، بەلێ کەش و هەوا دهێتە نیاسین وەک تێکرایی گوهورینا سەقایی د ماوێ 30 سالان ل دەڤەرەکا دیارکری دا.

گوهورینا کەش و هەوایی چییە؟

گوهورینا کەش و هەوایی زاراڤەکە دهێتە ب کارئینا ژ لایێ زانایێن خواندنا کەش و هەوایی دا. ل دەمێ وەسفا وێ چەندێ دکەن کا چەوا کەش و هەوا و سەقا هاتینە گوهورین ژ بەر چالاکیێن مە مروڤان.

گەلەک گوهورین د د ژینگەهێ دا دروست دبن ژبەر گوهورینا کەش و هەوایی، کو هندەک ژ وان گوهورینان د مەزنن و هندەک د بچویکن.

کو ئەڤان بو خوەڤە دگرن:
حەلیانا چیایێن بەفرێ
بلندبونا ئاستێ دەریای
گوهورینا جهێ شینبوونا رووەکان
گولیلکدانا دارووباران د دەمێن پێشوەخت دا
ژناف چونا جورێن جودا یێن گیانەوەران


کەش و هەوایێ جیهانی:

کەش و هەوا پێکدهیت ژ رێورەوێ کەش و هەوایی د دەڤەرەکا دیارکری دا بو ماواوەیەکێ درێژ.

د جیهانێ دا ناوچێن جودا یێن کەش و هەوایی هەنە. هندەک د گەرمترن و هندەک سارترن.



گەرمبوونا جیهانێ:

بەشەکە ژ گەهورینا کەش و هەوایی و مەترسییا وێ دگەل بەرزبوونا پلێن گەرمیێ دا ل سەر روویێ ئەردی.





چەوا ئەم دێ شێن هاریکارییا ژینگەهێ کەین؟

ژینگەهـ جیهانا سروشتییە. ژبو هاریکارییا ژینگەهێ ئەم دشێن:

- هزرا خوە د وێ چەندێ دا بکەین کا چەوا ژیانا مە و چالاکیێن مە کاریگەریێ لسەر جیهانا سروشتی دکەن.

- هەمی گورهەرینێن بچیک دکەن کو هاریکارییا ژینگەهێ دکەن، ئەگەر هەر کەسەک جیهانێ دا گوهورینەکا بچوەک بکەتن کو د خزمەتا ژینگەهێ دا بیتین، هزرا وێ کاریگەرییا ئەرینی بکە ئەڤا دێ د جیهانێ دا پەیدا بیتین.


ئەم دشێن چ بکەین؟

گەلەک تشت یێت هەین کو ئەم دشین ل سەر ئاستێ تاکە کەسی بکەین، هەروەسا پشتگێریا گوهورینا ئەرێنی بکەین لسەر ئاستەکێ بلند دا.

کا هزر دهندەک رێکا دا بکە کو دبیت د هاریکار بن و پاش ڤان رێکێن خوارێ بخوینە:

  • کێم ب کارئینانا ئاڤێ
  • کیمتر ب کارهینانا ترومبێلان و پتر ب کارهینانا پێیان و پایسکلان
  • کێمتر بەرهەمئینانا گلێشی
  • دووبارە بکارهینانا وان بەرهەمێن کو ئەم دشێن دووبارە ب کاربینن
  • ب کارهینانا زەرفێن پاتەی ل شوینا یێن پلاستیکی ل دەمێن بازارکرنێ دا
  • تشتێن کارەبێ لسەر (ئامادە باشێ) ل دیف خوە نە هێلن
  • بەرچافوەرگرتنا وێ چەندێ کا چەند کەسکاتی دناف خوارنا تەدا هەیە
  • کێمتر پلاستیکی ب کاربینە
  • لدیف راچیتا ساخلەم بکرە وەکی لێ گەریان ل دویف زەیتا خورمێ دا
  • ئاڤا رووبار و دەریاچە و گوما کێمتر بکاربینن
  • وزەکا کێمتر یا پێتڤی یە بو پاقژکرن و پەمپکرنا ئاڤێ
  • ل دەمێ نڤیسینێ دا یان کێشانا وێنان دا هەردوو لایێن بەرپەری ب کاربینە، ژبەرکو ئەڤە ژیل دبیتە ئەگەر کو دار کێمتر بهێنە برین ژبەرکو کاخەز ژ داران دهێنە دروست کرن
  • دارووبار گەلەک ێێ گرنگە بو ژینگەهێ ژبەرکو ئەو گازا دووانە ئوکسیدی کاربوون ب کاردینن و ئوکسجینێ بەردەنە دناف هەوای دا کو ئەم پێتڤی رێنە ژبو هەناسەدانێ.
  • لجهێ ترومبێلێ ب پیان هەرە، رێڤەچوون ب پێیان بو تەندروستییا مە گەلەک یا باشە
  • ترومبێل گازێن زیان تێدا دەردەنە دناف هەوای دا
  • دوولکێ ئاڤێ یێ کو دووبارە دهێتە بکارئینان ب کاربینە
  • گلێشی رێزبکە و دووبارە ب کاربینە

رامانا دووبارە بکارهینان چییە؟

دووبارە ب کارهینان ئەو پروسیسەیە یا کو تێدا مادێن کەڤن یێن ب کارهاتی دووبارە دهێنە براهینان بو مادێن نوی. ئەڤ پروسێسە گەلەک جاران وەرگرتنا وزێیە ژ پاشماوەیێن مادێن ب کارهاتی.

بو نمونە. دەمێ تە ب دوماهیک دهێی ژ خواندنا روژنامەیەکێ و دکەیە د سەلەیا مادین دوبارە بکاربهێن، ئەو دهێتە ڤەگوهاستن بو کەرگەها مادێن دووبارە ب کاردهێن و دووبارە دبیتە بەرپەرەکێ روژنامێ ۆ دهێتە ب کارئینان ڤە.